गायकहरु जविक, बाबु बोगटी (बीचमा) र राजिव लोहनी । जविकलाई उनको पहिलो र एउटै गीतले स्टारडम दिलायो भने राजिवलाई उनको पहिलो एल्बममा समाविष्ट गितले । उता पहिलो एल्बममा फ्लप खाएका बाबुले चार बर्षपछाडी म्युजिक भिडियो सहितको गीतले लोकप्रियता दिलायो । तस्बिरहरु दिनेश वाग्ले

दिनेश वाग्ले

आँखाभरी आशु किन
मुटुभरी व्यथा किन
छाडीजाने निर्मोहीलाई
सम्झिएर रुनु किन

निर्मोहीलाई सम्झिने कुरै छैन, रुनु त परै जावस् । तर मज्जाले लेघ्रो तानेर गाइएको यो गीतले वितेका महिनाहरुमा नेपाली सांगीतिक बजार यस्तरी पिट्यो, त्यसका गायकलाई विर्सनु असम्भव जस्तै भएको छ । औपचारिकताका लागि भन्दिउ, उनीहुन् जविक, काठमाडौंमा बस्ने स्याङ्जाली ठिटा, जो अहिलेलाई एउटै नामले चिनिन चाहन्छन् । एउटै नाम र एउटै गीत काफी भएको छ जविकलाई अनाम केटोबाट रातारात राजधानीको ‘मस्ट ह्याप्पेनिंग सेलिब्रिटी’ हुन ।

कदाचित् जविकको सफलताप्रति इर्स्या पलाएको भए त्यसलाई पहिले हटाइहालौं, ‘एक गीतवाला आर्श्यर्च’को जिन्दगी कल्पना गरिएजस्तो गुलावी नहुन सक्छ । ‘धेरै मान्छेले चिन्छन्,’ हालैको एउटा अर्न्तवार्तामा जविकले भने- ‘गाह्रो पनि छ । ख्याती र प्रचार अनुसारको आम्दानी हुदैन । (मानिसको अपेक्षा अनुसार) आफूलाई मेन्टेन गर्न गाह्रो छ । धेरै बाहिर निस्कन पनि गाह्रो छ ।’

नजिकै बसेर सुनिरहेका छन्, राजीव लोहनी । तिनै राजीव क्या जसले पहिलो एल्बम ‘ट्युन’को एउटा गीतबाट ख्याती पाए । उनलाई भुल्न सकिन्छ कही?

बलेको आगो, जलेको प्रेम
भुल्न सक्छु र म कहाँ ?

‘(प्रशंसकहरुमा) सेलिव्रिटीहरुको कमाईलाई विदेशीसग तुलना गर्ने सोच छ,’ राजीवले भने- ‘टीभीमा मात्रै देख्दा उनीहरुले के के न होला त्यो गायक भन्ने ठानेका हुन्छन् । अनि भेट्दा आफूले सोचेजस्तो नपाउदा उनीहरुलाई ‘ह्या, यो खाते पो रैछ’ भन्ने हुन्छ जो सही होइन ।’

माथिको भिडियोमा गायकहरुले आफ्नो भविश्यको योजना ’bout कुरा गरेका छन् ।

छविको समश्या विस्तारै समाधान होला, अहिलेलाई स्वागत छ नयाँ नेपाली सांगितिक संसारमा जहाँ मिडिया र मार्केटको अभूतपुर्व संयोजनबाट प्रत्येक अर्को महिनाजस्तो जविक र राजिवजस्ता ‘रातारात सेलिब्रिटी’को जन्म भइरहेको छ । ध्यानपुर्वक संयोजन गरिने समिकरण गज्जवको छ- बजारमा क्यासेट/सीडी पठाएकै क्षण टीभीमा म्युजिक भिडियो र्सार्वजनिक गरिन्छन् । गायक एफएमहरुमा उपस्थित हुन्छन्, अर्न्तवार्ता दिन । पत्रिकाहरुमा तस्बिर छापिन्छन् र वेब र्साईटहरुमा ‘वालपेपर’ आकारका फोटासगै भित्रिकथा समेटिएका अर्न्तक्रियात्मक विवरण निस्कन्छन् । बजारीकरणको ‘प्याकेज’ले उपभोक्तालाई एकैपटक यस्तरी घेर्छ, ऊ त्यो गीत सुन्न, हेर्न, किन्न र पढ्न बाध्य हुन्छ । शुरुमा मन नपरेको गीतको स्वाद विस्तारै बदलिन्छ । ‘मलाई जविकको गीत शुरुमा मन परेको थिएन,’ काठमाडौंको एउटा प्रतिस्ठित साप्ताहिकका संगीत सम्वाददाताले भने- ‘भिडियो झन कस्तो नराम्रो लाग्या थियो । मैले आलोचना गर्दै लेखे । पछि टीभीमा त्यही गीत, एफएममा त्यही । गीत कस्तो हिट भएको ।’

‘हिजोका दिनमा गीत सुनिन रेडियोमा बज्नु पथ्र्यो या कुनै कार्यक्रम हुनुपथ्र्यो,’ राजीवले भने- ‘आज गायक स्रोता र दर्शकमाझ भिडियोमा प्रस्तुत हुन्छ, टीभीमा देखिन्छ । धेरैमान्छेले एकैपटक चिन्छन् र उसका’boutमा चर्चा हुन थाल्छ ।’ त्यस्तो चर्चा गीत हिट भएको लक्षण हो । जव बच्चा, युवा, बुढा सबैले चियापसलमा समेत कुरा गर्न थाल्छन्, राजिवको भनाई छ, बजारमा विक्री राम्रो हुन्छ र गायक मिडियामा छाउन थाल्छ, गीत सफल भएको मान्नुपर्छ ।

‘सांगीतिक सौर्न्दर्य’ हैन बजारको माग अनुसारका गीत गाएमा हिट होइने कुरा गायकहरुले बुझेका छन् । स्तर भनेको त्यस्तै हो, उनीहरुको मन्त्र छ, बजार चाहि पिट्नुपर्छ । स्तरियताका नाममा शब्द, संगीत, स्वरमा धेरै ध्यान दिएर के गर्नु, उनीहरु ठान्छन्, बजारमा चलेन भने त्यसको के काम । कुशल होइन, तन्नेरी गायकहरु ठान्छन्, सफल गायक हुनु अहिलेको आवश्यकता हो । ‘जविकले बजार बुझ्यो,’ बाबु बोगटी भन्छन्- ‘अहिलेको अवस्थामा कस्तो गीत चल्छ भन्ने उसले थाहा पायो । साथै, उसको रेकर्डिङ् कम्पनी, म्युजिक भिडियो र नौलो लाग्ने स्वरसबै आपसमा ‘क्लिक’ गरे ।’

बाबु बोगटी बजार विश्लेषक होइनन्, जबिक र राजिव जस्तै गायकै हुन् । तर पछिल्ला दुइ ठिटाको भन्दा ठ्याक्कै उल्टो उनको पहिलो एल्बम पुरै फ्लप भयो । ‘(मोरङ्को लेटाङ्बाट) काठमाडौंमा २०५५ सालमा आए,’ उनले भने- ‘गाउने रहर थियो, २०५७ मा एल्बम निकाले । त्यति समयमा केही बुझ्नै सकिन । मिडिया, रेकर्ड कम्पनी र म्युजिक भिडियोको महत्व थाहै भएन । समयभन्दा पछाडी भइएछ ।’

बजारमा पुरै नकारिएको चारबर्षछि ‘सान्ननी… हिर्काउला लौरीले ठ्याक्क ठ्याक्क’ गाउदै टीभीका पर्दामा देखापर्दा बाबु बजार बुझेर ‘बाजे’ भइसकेका थिए । ‘गीतसगै भिडियो निकाले,’ उनले भने- ‘वितरण पनि त्यस्तै राम्रो भयो । मिडियाले पनि त्यस्तै प्रचार गरिदियो । (सफल हुन) सबै तत्व चाहिन्छ ।’ अब उनी अरुलाई सल्लाह दिने भइसकेका छन् । ‘नेपालमा धेरै राम्रा गायक छन्,’ बाबुले भने- ‘जो आफ्नो सन्तुष्टिका लागि गाउछन् । उनीहरु कुशल हुन्, सफल होइनन् । सफल हुन बजारको सन्तुष्टिका लागि गाउनु पर्छ ।’

सहमतीमा मुन्टो हल्लाउछन्, जविक । ‘कलामात्र भएर भएन,’ उनी ठान्छन्- ‘बजारको मागलाई सही पहिचान गर्नुपर्छ ।’ राजिवको अनुभव सुनिहालौ । ‘साढे दुइ बर्षमार्केट बुझें,’ नगाएको बेला म्युजिक भिडियो निर्देशन गर्ने तन्नेरीले भने- ‘गीतमात्र गुणस्तरीय भएर हुदैन, व्यवस्थापन उत्तिकै चुस्त हुनुपर्छ । गाना (एफएमहरुमा) रिलिज भए लगत्तै पसलमा एल्बम पुग्नुपर्छ । गीत हिट भइसक्दा पनि एल्बम नपुगे कसरी विक्री हुन्छ ? गीतको भिडियो पनि त्यही अनुसारको हुनुपर्छ र समयमै आउनु पर्छ ।’

भिडियोको कतिसम्म महत्व हुन्छ भने, त्यो तयार नहुदासम्म एल्बमै रिलिज गरिदैन । ‘मेरो तेस्रो एल्बमको तयार भएको निकै भइसक्यो,’ बाबुले भने- ‘नौवटा गीत छन् । तर भिडियोले रोकिएको छ । त्यसको एडिटका लागि पालो पर्खेर बसेको छु । काम सकिनासाथ एल्बम रिलिज गर्छु’ राजीवले चाहि दुइबर्षको फरकमा एल्बम निकाल्ने योजना बनाएका छन् र त्यसै अनुसारको तयारी पनि । दोस्रो एल्बममा राख्ने दुइवटा गीत सकिएका छन् ।

त्यस्तै तयारीको अन्तिम क्षणमा पुगेका छन् जविक जसको पहिलो एल्बम फागुनमा रिलिज गर्ने योजना छ । उक्त एल्बम बजारमा हिट भइरहेको गीतझै ‘राम्रो’ निकाल्न उनीमाथि कम्ति दवाव छैन । जविकजस्तै शुरुमा बजार पिटेर पछि गायव हुने गायकहरु नेपालमा नभएका होइनन् । ‘आखाभरी आशु किन’ गीत म्युजिक डटकमले पहिलोपटकका गायकहरुका सिर्जना समेटेर निकालिएको ‘कलेक्सन’ एल्बम मार्फ आएको हो । गीतबाट पैसा नमिले पनि गितले दिलाएको स्टारडमलाई पुरै रमाइलो मानिरहेका गायकले कुनै गुनासो नभएको बताए । त्यसैले जविकको क्षमताको वास्तविक परिक्षण ‘जिरो नलेज’ नामको पहिलो एल्बमबाट हुनेछ जसका लागि उनले ‘दुइबर्षो तयारी’ गरेका छन् ।

एल्बमको तयारी हुदै गर्दा यी तन्नेरी गायकहरु गीतको सफलताबाट मिलेको स्टरडमको भरपुर रमाइलो लिइरहेका छन् । हो, उनीहरु भन्छन्, पैसा कम छ तर स्रोताको मायामार्फ मिल्ने ख्यातीको स्वाद कम्ति मिठो छैन । ‘प्रचारबाट निकै सन्तुष्टि मिलेको छ,’ जविकले भने । बाबुले थपे- ‘रमाइलो गरिरहेको छु ।’ राजिवले टुङ्ग्याए- ‘कत्ति धेरैले चिन्छन् । त्यसको तुलनामा पैसा केही होइन ।’ शायद !