संसारकै प्रमुख एकजना मिडिया सम्राटले विश्वकै प्रतिष्ठित एक अखबार किनेका छन्, जसले अमेरिकामा सम्पादकीय स्वतन्त्रताबारे बहस सिर्जना गरेको छ ।
अघिल्लो वर्षअप्रिलमा अमेरिका जाँदा नर्थवेस्ट एयरलाइन्सको बैंकक-टोकियो उडानमा ‘वाल स्ट्रिट जर्नल एसिया’ पत्रिका हात पर्दा मुटुको धड्कन बढेको थियो । जर्नलमा मेरोबारे समाचार थिएन, बरु विश्वकै उत्कृष्ट र प्रभावशाली मध्येको अखबार पहिलोपटक समाइरहेको थिएँ । वेब साइटमा पढ्न पनि क्रेडिट कार्डमार्फ पैसा तिर्नुपर्ने, नेपालमा नपाइने हुँदा अन्य केही अमेरिकी अखबारसँगै ‘जर्नल’ मेरो ‘स्वप्न सूची’मा थियो । चार वर्षअगाडि थालिएको मेरो निजी वेब साइटको नामै त्यो पत्रिकाबाट प्रभावित छ- वाग्ले स्टि्रट जर्नल, जसमा म सडकदेखि महलसम्मका अनुभवयुक्त दैनिकी लेख्छु । त्यसैले जर्नल हात परेको त्यो क्षण तत्कालै समाचार पढ्नु अघि मैले त्यसलाई महसुस गर्न चाहेँ, अगाडि-पछाडि हेरेँ, संरचना र डिजाइन नियालेँ । वासिङटन डीसी पुगेपछि मुख्य (अमेरिकी) संस्करण हेरेँ, तर डिजाइनले मलाई आकषिर्त गरेन । नेपालमै पत्रिकाहरूले चौडाइ घटाएर ‘अन्तर्राष्ट्रिय आकार’ अँगालिसकेको अवस्थामा जर्नल भद्दा थियो र रंगीन तस्वीरको साटो थोप्ले चित्र (हेडकट्स) थिए ।
गत जनवरीमा जर्नल आकार घटाएर स्लिम भयो, तर विश्वभरि फैलिएको त्यसको इज्जत, विश्वसनीयता र पाठक संख्याजस्तै ‘हेडकट्स’ कायमै छन् । वेबसाइट हर्ेन पैसा लाग्ने भएर पनि होला, न्युयोर्क टाइम्स या वासिङटन पोष्टका तुलनामा जर्नल मेरो मनपर्ने पत्रिका हुनसकेको छैन । तर विश्वकै प्रभावशाली मध्येका एक मिडिया धनाढ्यको जर्नल आकर्षाले विश्व पत्रकारितामा तातो बहस सिर्जना गरेको छ । मिडियामार्फ राजनीतिक र व्यापारिक स्वार्थपूर्ति गर्ने भनी आलोचित ती व्यक्ति र्रुपर्ट मुर्र्डोकले जर्नलको प्रकाशक संस्था डाउ जोन्स एन्ड कम्पनीलाई बुधबार पाँच अर्ब डलर (तीन खर्ब पच्चीस अर्ब रुपैयाँ) मा किनेका छन् ।
(कान्तिपुरमा प्रकाशित यो लेखको बाकी अंश पढ्न यहाँ क्लिक गरे हुन्छ ।)
Dinesh Wagle on Nepali Society 